Konspekt lekcji z chemii opracowany dla klas drugich szkół ponadgimnazjalnych. Poprzez realizację tego tematu uczeń uczy się jak wykrywać i identyfikować tłuszcze oraz poznaje ich rodzaje, właściwości i rolę w organiźmie człowieka.
KONSPEKT LEKCJI CHEMII PRZEPROWADZONEJ W KLASIE 2B TECHNIKUM EKONOMICZNEGO Postanowiłam zaangażować uczniów w realizację tego tematu. Lekcja została poprzedzona przygotowaniami według następującego planu
- Przedstawienie tematu i sposób jego realizacji .
- Omówienie sposobu opracowania i prezentacji zebranych materiałów.
- Ustalenie kryteriów oceniania.
TEMAT: WŁAŚCIWOŚCI TŁUSZCZÓW Cel ogólny : Zapoznanie uczniów z rodzajami tłuszczów i ich właściwościami. Cele operacyjne: uczeń
- potrafi dokonać podziału tłuszczów ze względu na ich stan skupienia
- potrafi przedstawić właściwości fizyczne tłuszczów gęstość w stosunku do wody, rozpuszczalność w różnych rozpuszczalnikach
- zna metodę identyfikacji tłuszczów – poprzez próbę akroleinową
- potrafi wykryć tłuszcze w różnych produktach spożywczych
- potrafi wyjaśnić rolę tłuszczów w organizmie ludzkim przez omówienie zasad racjonalnego odżywiania
- potrafi wyjaśnić zasady przechowywania tłuszczów
Formy pracy : indywidualna i praca w grupach Metoda : słowna (pogadanka, dyskusja, inscenizacja) oraz metoda ćwiczeń laboratoryjnych ( samodzielne ćwiczenia w zespołach, pokaz). Środki dydaktyczne : zestawy próbek tłuszczów : ( masło, smalec, słonina, sadło, łój, olej sojowy, margaryna), woda, alkohol, benzyna, probówki, podstawki do probówek, parowniczki porcelanowe, łopatki, moździeże, pincety, bibuła, słonecznik, orzechy, len, olej rzepakowy, olej mineralny, Przebieg lekcji :
- Część organizacyjna przypomnienie wiadomości z lekcji poprzedniej.
- Część właściwa lekcji.
Realizacja nowego materiału
- Prezentacja inscenizacji przygotowanej wcześniej przez ( chętnych ) uczniów na temat: „Czy wiesz, co jesz”
W inscenizacji biorą udział 3 osoby : narrator, tłuszcz pochodzenia roślinnego oraz tłuszcz pochodzenia zwierzęcego.
- Dyskusja, której celem jest wyciągnięcie wniosków na podstawie obejrzanej inscenizacji, na temat: Funkcje tłuszczów w odżywianiu ludzi, konieczność zastąpienia tłuszczów zwierzęcych tłuszczami roślinnymi oraz zasady podziału tłuszczów i sposób racjonalnego odżywiania się.
- Sformułowanie przez uczniów tematu lekcji i zapisanie go do zeszytów.
- Samodzielna praca w zespołach uczniowskich, polegająca na badaniu właściwości tłuszczów, zgodnie z tekstem poleceń.
Doświadczenie nr 1
Temat: Określenie właściwości tłuszczów. Na stoliku znajduje się pięć podpisanych próbek tłuszczów. Określcie: barwę, stan skupienia i pochodzenie poszczególnych tłuszczów (roślinne czy zwierzęce?). Zbadajcie:
- jaka jest gęstość poszczególnych tłuszczów w stosunku do gęstości wody (większa czy mniejsza)
- jaka jest rozpuszczalność poszczególnych tłuszczów w wodzie, alkoholu, benzynie (dobra czy zła)
Wyniki obserwacji i badań umieśćcie w sporządzonej przez siebie tabeli. Przedstawiciel jednej z grup prezentuje wyniki (pozostałym uczniom). Po stwierdzeniu zgodności między wszystkimi grupami-uczniowie wklejają tabelkę do zeszytu.
- Samodzielne prace uczniów, mające na celu wykrywanie tłuszczów w różnych produktach żywnościowych, zgodnie z kartą ćwiczeń (tekstem poleceń).
Doświadczenie nr 2 Temat: Wykrywanie tłuszczów. Na stoliku znajdują się orzechy, nasiona słonecznika i lnu. Rozgnieć nasiona w parowniczce, zalej benzyną i dobrze wymieszaj. Parę kropli nanieś na bibułę – wysusz i obejrzyj. Obserwacja: Tłuszcz zawarty w nasionach rozpuszcza się w benzynie. Po naniesieniu roztworu na bibułę pozostaje tłusta plama. Wniosek: Tłuszcze są składnikami wielu produktów żywnościowych, w tym również i nasion w różnych roślinach. Uczniowie zapisuję obserwację i wnioski i wraz z instrukcją wklejają do zeszytu. Aby odróżnić tłuszcze od innych substancji tłuszczowych nauczyciel prezentuje doświadczenie nr 3.
Doświadczenie nr 3 Temat: Odróżnianie oleju mineralnego od tłuszczów. W formie pokazu nauczyciel przeprowadza próbę akroleinową. Do jednej parowniczki nalewamy parę centymetrów sześciennych oleju rzepakowego, a do drugiej samochodowego. Zawartość parowniczki ogrzewam i obserwujemy zachodzące zmiany. Obserwacje: Obie substancje ulegają spaleniu . Z naczynia, w którym znajduje się olej rzepakowy wydziela się substancja o nieprzyjemnym zapachu. Wniosek: Tłuszcz roślinny lub zwierzęcy w odróżnieniu od olejów mineralnych podczas spalania wydziela substancje o nieprzyjemnym, gryzącym zapachu. Substancja ta to związek o nazwie akroleina, a próbę za pomocą której odróżniamy tłuszcze od olejów mineralnych nazywamy próbą akroleinową. W formie dyskusji nawiązujemy do zasad przechowania tłuszczów. Uczniowie zapisują obserwacje i wnioski wraz z instrukcją ćwiczenia wklejają do zeszytu.
- Podsumowanie lekcji- ocena (ewaluacja)
Pytania podsumowujące, skierowanie do klasy (przygotowane na folii) w postaci uzupełnienia tekstu.
Spożywanie tłuszczów zwierzęcych powoduje odkładanie się w naczyniach krwionośnych cholesterolu. Następstwem tego jest ...................... powierzchni przekroju naczyń ............... ciśnienia krwi, co prowadzi do zawałów i wylewów. Aby zapobiec tym schorzeniom należy ograniczać spożycie tłuszczów ..........................., np. masła, a stosować tłuszcze .................. np. ...................... , ........................., masło roślinne. Ocena aktywności uczniów i ich przygotowania się do lekcji.
- Zadanie pracy domowej
- Zaproponuj doświadczenia, które pozwolą ci zidentyfikować każdą z tych substancji.
- Dla uczniów chętnych w postaci referatu: Jaki tryb życia i odżywianie sprzyja ograniczenia tkanki tłuszczowej w twoim organizmie?
Opracowała: mgr inż. Elżbieta Bigaj nauczyciel w ZS nr 3 w Olkuszu |